Stres zawodowy ze względu na jego negatywne konsekwencje stanowi na całym świecie poważny problem zdrowotny i ekonomiczno-społeczny. Wyniki badań dotyczące związków pomiędzy stresem zawodowym, a funkcjonowaniem pracownika, nie pozostawiają wątpliwości, co do szkodliwości chronicznej ekspozycji na dystres.

Światowa Organizacja Zdrowia nazwała stres „chorobą stulecia”, ponieważ bardzo duży procent chorób cywilizacyjnych ma podłoże stresowe. Wypalenie zawodowe zostało wpisane do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11) z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2022 roku. O stresie powinniśmy rozmawiać, a tym bardziej mu przeciwdziałać, bowiem jego długotrwałe odczuwanie prowadzi do poważnych chorób, a nawet śmierci. Wysoki poziom stresu szkodzi nie tylko zdrowiu, ale również, w dłuższej perspektywie ma wpływ na wydajność i organizowanie czasu pracy. Chorzy i zmęczeni pracownicy są mniej produktywni, a także częściej nieobecni.

Podsumowane koszty społeczne i ekonomiczne wskazują na konieczność podejmowania działań prewencyjnych, które pozwalają ograniczyć narażenie na psychospołeczne zagrożenia w środowisku pracy (takie jak: mobbing, dyskryminację, nierówne traktowanie, molestowanie psychiczne, molestowanie seksualne, agresję, przemoc oraz stres, który jest ściśle związany ze wszystkimi wymienionymi patologiami środowiska pracy). W związku z tym wiele instytucji, firm i placówek budżetowych oraz samorządowych została zobligowana ustawowo do prowadzenia działań zapobiegawczych w tym zakresie. Dlatego rządy oraz organizacje pozarządowe coraz częściej dostrzegają problem zagrożenia czynnikami psychospołecznymi w miejscu pracy oraz starają się angażować w walkę z tymi zjawiskami, skutkującą poprawą warunków pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy, od wielu lat, podejmuje starania na rzecz ograniczania narażenia na czynniki psychospołeczne w środowisku pracy. Do działań na tym polu należy program profilaktyczny inspekcji pracy, adresowany do pracodawców i pracowników, mający na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu w miejscu pracy.

Program stanowi kompleksowe działanie, składające się z kilku ścieżek (edukacyjna, analityczna, ocena ryzyka zawodowego oraz eliminacja zagrożeń). Jedną z nich są szkolenia dla pracowników i pracodawców, dotyczące m.in.: stresu, dyskryminacji, wypalenia zawodowego, zapobiegania mobbingowi. Oprócz zadań edukacyjnych, na życzenie uczestników programu można przeprowadzić też analizę sytuacji w przedsiębiorstwie pod kątem stresogenności cech pracy. Następnie wnioski z badań wykorzystywane są do prac nad obniżeniem lub całkowitym wyeliminowaniem stresorów występujących w danym zakładzie pracy. Ostateczne cele programu to: poszukiwanie bezpiecznych i tworzenie przyjaznych warunków pracy dla właściwego funkcjonowania pracowników oraz dla ich dobrostanu, promocja standaryzowanych działań zachęcających pracodawców i pracowników do dbałości o zdrowie pracujących, wskazanie możliwości aktywnego działania w zakresie zwalczania i zapobiegania negatywnym skutkom oddziaływania zawodowych czynników psychospołecznych.

* Gdy stres jest doświadczeniem pozytywnym, motywuje, mobilizuje i stymuluje rozwój, wówczas mówimy o eustresie (Selye, 1974). Jest to tak zwany „dobry stres” związany z występowaniem wzbudzających napięcie, lecz jednocześnie korzystnych zdarzeń, np. takich jak sukces w pracy (Ogińska-Bulik, 2009). Jego rola wydaje się być oczywista: eustres zwiększa motywację i przygotowuje organizm do wzmożonej aktywności (Ogińska-Bulik, 2009). Dystres natomiast ma negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Jest on zupełnym przeciwieństwem eustresu, wyczerpuje zasoby i ma niekorzystny wpływ na nasze funkcjonowanie.